Door de maatregelen tegen corona raken we elkaar niet of nauwelijks aan. Om fysiek contact op een verantwoorde manier terug te brengen in het dagelijks leven bedacht beeldend kunstenaar Daan ’t Sas van Building Conversation de installatie Washing Hands. Voorbijgangers en bezoekers die elkaar wel of juist niet kennen, nemen ieder plaats aan een eigen kant van een doorzichtige plaat rondom een waskom om elkaars handen te wassen met zeep. Dit ritueel geeft de mogelijkheid om elkaar aan te raken en het zorgt voor bijzondere gesprekken. Daan vertelt meer over dit door het BankGiro Loterij Fonds gesteunde initiatief.
Daan: “We maken waardevolle ontmoetingen mogelijk”
Contact mogelijk maken
In de media zag Daan mensen in zorginstellingen die werden afgesloten van de rest van de wereld. “Dat waren vrij heftige beelden. Met mensen die bijvoorbeeld door een raam met elkaar communiceerden”, vertelt hij. Daan stelde zichzelf de vraag: Hoe kan er wel een vorm van contact zijn en een ontmoeting plaatsvinden? Omdat ook werd verteld dat we allemaal onze handen ‘kapot moeten wassen’, bedacht Daan dat het misschien wel mogelijk is om elkaar daar op dat moment te ontmoeten. “Best wel spannend vonden we dat aan het begin. Want bedenken we niet iets dat gevaarlijk is?” Na grondig onderzoek bleek dat niet zo te zijn.
In zijn voortuin bouwde Daan een installatie, zodat hij samen met zijn vrouw Lotte de handen van de buren kon wassen. “Dat was heel bijzonder. We kwamen erachter dat het los van corona een heel interessant ritueel is. Hoe raak je elkaar aan? Met welke aandacht en wat is dat eigenlijk? En wat voor gesprek ontstaat eruit?” Het voldoet niet alleen aan de behoefte die er nu is om elkaar aan te raken, het is ook spannend om te doen, omdat het een handeling is die mensen niet gewend zijn om uit te voeren.
Onvergetelijke ontmoetingen
Bij de installatie staat een host die mensen ontvangt, kort uitlegt wat de bedoeling is en de installatie tussentijds schoonmaakt. Mensen kunnen dan zelf een korte instructie lezen en aan de slag gaan. Eerst wast de één de handen van de ander en sluit degene wiens handen worden gewassen, de ogen. Na het afdrogen van de handen opent diegene zijn ogen weer en draaien de rollen om. “Het is een heel intiem contactmoment en heel mooi, die wederkerigheid. Dat je terug kunt doen wat je hebt ontvangen.”
Met de installatie maken ze waardevolle ontmoetingen mogelijk, voor mensen die elkaar kennen of die elkaar voor het eerst ontmoeten. Daan en zijn collega’s krijgen enorm veel positieve reacties van mensen die het ritueel hebben uitgevoerd. Zo vertelde een stel dat het ritueel hen geholpen heeft met hun relatieproblemen. “Op deze manier elkaar aanraken zorgde voor een grote verandering in hun relatie,” vertelt Daan.
Onbekenden die elkaar ontmoeten tijdens het ritueel vertrekken vaak samen. “Ze gaan na afloop bijvoorbeeld nog even een wandeling maken of een kop koffie drinken. En er is zelfs een relatie ontstaan uit het ritueel vermoed ik. Tussen een jongen en meisje die elkaar bij de installatie in een GGZ-instelling een beetje onwennig ontmoetten. Die kwamen daarna terug met zijn tweeën om nog een keer elkaars handen te wassen. En er zijn ook mensen die een tweede keer komen met iemand anders.”
Van plek naar plek
De installatie wordt bij voorkeur geplaatst in semiopenbare ruimtes, waar fysieke ontmoetingen tussen twee mensen momenteel bijna niet meer voorkomen. Er stonden al installaties bij GGZ-instellingen in Amsterdam, theater Frascati in Amsterdam en tijdens het festival Boulevard in Den Bosch in het designmuseum, bibliotheken en tegenover de Verkade-fabriek. Met steun van het BankGiro Loterij Fonds komt de installatie in meer zorgstellingen te staan en kunnen de ontmoetingen gedocumenteerd worden. “Zo kunnen we het met nog meer mensen delen en onder de aandacht brengen. En komen we op plekken die anders buiten ons bereik zouden zijn. Dat is heel waardevol.”
