De komende jaren richt DOEN zich binnen de kunsten nog sterker op het stimuleren van radicale verbeelding als een collectief proces. We noemen deze sociale kunstpraktijken social practice. Hierbij vormen veranderingen in de samenleving aanleiding voor projecten en komen individuen en gemeenschappen samen in een gezamenlijk artistiek verbeeldingsproces.
DOEN zoekt naar voorlopers die in binnen- en buitenland werken aan de veranderkracht van verbeelding, waarbij een veelvoud aan perspectieven centraal staat. DOEN ondersteunt:
- Kunst- en cultuurprojecten die radicale verbeelding inzetten om mensen te laten zien dat een andere wereld mogelijk is en die werken aan het creëren van, en ruimte bieden aan, een veelheid aan perspectieven.
- Kunstenaars die mensen en gemeenschappen betrekken bij hun artistieke proces (social practice) en daarmee gezamenlijk tot alternatieve perspectieven komen .
- Initiatieven binnen de kunst- en cultuursector die zoeken naar horizontale, gelijkwaardige en meer inclusieve samenwerkingsvormen.
Voor zowel initiatieven in Nederland (inclusief Aruba, Curaçao, Sint Maarten en de Nederlandse gemeenten Bonaire, Sint Eustatius en Saba) als daarbuiten gelden de volgende inhoudelijke criteria:
1. Radicale verbeelding
Radicale verbeelding is het vermogen om de wereld te verbeelden niet zoals deze is, maar zoals deze kan zijn. Radicale verbeelding gaat hierbij niet alleen over de toekomst, maar ook over het heden en verleden. De kunst van deze verbeelding kan schijnbaar onbetwiste, dominante waarheden bevragen en ruimte geven aan een veelvoud van perspectieven, blikken, stemmen en verhalen. Het proces van verbeelding is hiermee collectief.
2. Social practice
DOEN werkt graag met kunstenaars en culturele instellingen met een kunstpraktijk waarbij veranderingen in de samenleving aanleiding vormen voor projecten. En die individuele mensen en gemeenschappen in het artistieke proces betrekken en kunst en cultuur midden in de samenleving plaatsen. Dit vanuit een persoonlijke, onbevangen blik, met sociale betrokkenheid en buiten de gebaande wegen om. Deze social practitioners veranderen op een eigenzinnige wijze de regels van het spel, op grote en kleine schaal. Hierbij ontstaat een andere relatie tussen maker, publiek en andere betrokkenen, en een andere kijk op de wereld.
3. Inclusie
Voor echte betekenisvolle en duurzame verandering moeten de voorwaarden en mogelijkheden voor mensen om aan de samenleving deel te nemen verbeteren. Dit als tegenbeweging voor het proces van uitsluiting, isolatie en marginalisatie waarbij de stem van individuen en groepen minder gehoord of genegeerd wordt en zij minder toegang hebben tot voorzieningen, netwerken, kennis, ervaringen en gedachtenvorming in de samenleving. Het stimuleren van inclusie gaat verder dan het propageren van gelijkwaardigheid of diversiteit. DOEN wil concrete actie stimuleren om deelname aan de samenleving mogelijk te maken.
4. Verandering en beweging
Veel kunst- en cultuurinitiatieven zijn experimenten die de bestaande structuren van de culturele en andere sectoren op de lange termijn beïnvloeden. Ze zijn onderdeel van een grotere beweging en maken op deze manier samen betekenisvolle verandering mogelijk. Niet alleen binnen de culturele sector, maar óók daarbuiten, in de samenleving. Alleen zo kan kunst het publiek, in de breedste zin van het woord, andere perspectieven bieden en van onderop en vanuit niches maatschappelijke verandering brengen.
Naast deze inhoudelijke criteria gelden een aantal algemene criteria en uitsluitingen.
Algemene criteria
- Het initiatief heft een artistiek vertrekpunt.
- Het initiatief past bij de transities die DOEN wil versnellen en draagt bij aan een gezondere balans tussen ecologische, sociale en culturele duurzaamheid.
- Het initiatief weet nieuwe gemeenschappen te bereiken en aan zich te binden.
- Het initiatief is niet eenmalig, maar erop gericht om werkwijzen structureel te veranderen en inzichten en resultaten in te bedden en te delen met andere DOEN-partners en sector(en).
- Kunstenaars en culturele instellingen zijn bij de uitvoering van initiatieven erop gericht om zich met maatschappelijke partners en de maatschappij als geheel te verbinden. Ze verbinden partijen met elkaar waarvan het niet vanzelfsprekend is dat ze met elkaar samenwerken en ze onderzoeken hierbij alternatieve, meer gelijkwaardige samenwerkingsvormen.
Een aanvraag indienen voor ondersteuning van initiatieven in Nederland (inclusief Aruba, Curaçao, Sint Maarten en de Nederlandse gemeenten Bonaire, Sint Eustatius en Saba) kan bij het VriendenLoterij Fonds. Een aanvraag indienen voor ondersteuning van initiatieven buiten Nederland kan bij DOEN.
Uitsluitingen voor initiatieven buiten Nederland
- Initiatieven van organisaties uit Europa, de Verenigde Staten, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland komen niet in aanmerking voor ondersteuning.
- Slechts bij uitzondering worden in Nederland of Europa gevestigde organisaties ondersteund, alleen wanneer er vanuit de lokale context een duidelijke meerwaarde wordt gezien.
- DOEN draagt niet bij aan eenmalige uitwisselingen, festivals of eenmalige tentoonstellingen van kunstenaars, die niet zijn ingebed in een bredere strategie om duurzame en betekenisvolle veranderingen te creëren.