Impactcase: Land van Ons

Herstel van biodiversiteit

Samen de Nederlandse grond gezond maken voor de volgende generatie. Dat heeft Land van Ons als doel. Deze burgercoöperatie koopt landbouwpercelen op. Op basis van gericht onderzoek naar de samenstelling van de grond, stellen ze een biologisch beheerplan op voor de grond en zoeken er een passende pachter bij. De pachter bewerkt het land binnen de grenzen van de natuur. Dit zorgt voor een gezondere bodem, duurzame voedselproductie, meer biodiversiteit en ecologisch herstel van het landschap en de waterkwaliteit.

Uitgeputte grond

Nederland bestaat voor twee derde uit landbouwgrond, dat is 2 miljoen hectare. De diversiteit van dit landschap is in de loop der jaren sterk achteruitgegaan. Kruidenrijke graslanden zijn veranderd in een ‘groene woestijn’ waar één grassoort domineert en vrijwel niets anders groeit. Insecten en vogels hebben hier weinig meer te zoeken. Het opstuwen van de oogst met kunstmest en pesticiden put de grond uit en heeft het bodemleven drastisch aangetast. Kortom, de transitie naar een ander voedsel- en landbouwsysteem is broodnodig.

Uit balans

“Het probleem met biodiversiteit is dat we het grootste gedeelte ervan niet zien”, vertelt Franke Remerie, medeoprichter van Land van Ons, in het tv-programma Kruispunt. “Als mens zijn we gewend aan onze plaats boven aan de voedselketen. We delen het Nederlandse landschap zo in dat het in dienst staat van onze behoeftes. Daarbij vergeten we dat wij slechts een van de honderd miljoen levende organismen zijn op deze aarde. En dat een verstoring van die balans ook ten nadele uitpakt voor ons. Daarmee maken we onszelf uiteindelijk heel kwetsbaar.”

Laagdrempelig meedoen

Land van Ons bouwt een gemeenschap die gezamenlijk grond opkoopt en de biodiversiteit ervan herstelt. De instap is laag, een lidmaatschap kost 20 euro per jaar. Je krijgt dan een vierkante meter grond en een stem in de beslissingen die de coöperatie neemt. De leden kunnen zich ook kandidaat stellen voor een plek in het bestuur of meedraaien in een van de perceelteams voor beheer, aankoop, biodiversiteit, administratie of het telen en verkopen van gewassen.

Perceelteams

Per gebied werkt Land van Ons met een perceelteam dat bestaat uit mensen met diverse achtergronden. Dit team maakt een ontwikkelplan en werkt aan herstel van de grond. Ook monitoren ze het herstel van biodiversiteit en landschap. Adelijne de Vries-Martin is lid van perceelteam Empe. Om mensen te bereiken bij hun missie organiseert het team open dagen voor omwonenden en zoeken ze interessante samenwerkingen. Bijvoorbeeld met de Klompenpaden, zodat wandelaars in aanraking komen met deze vorm van landbouw. En met de leerlingen van het Zone College in Zwolle die tijdens een groene praktijkdag leerden rekening te houden met de dassenburcht op het terrein.

Beter boeren

Boer Kees Sijbenga uit Drenthe pacht via Land van Ons een stuk land waar hij experimenteert met wisselteelt en de aanplant van oude gewassen. Een voorbeeld is boekweit, dat een grote positieve impact heeft op het gebied. Het trekt bestuivers aan en is een natuurlijke groenbemester. Producten met boekweit zijn onder andere verkrijgbaar in de webshop van Land van Ons.

Behaalde impact

In 2022 zijn er bij Land van Ons 500 vrijwilligers actief, er zijn ruim 7.000 deelnemers bijgekomen en er is 126 hectare grond gekocht. De organisatie groeit snel. De 23.000 leden van de coöperatie bezitten nu 275 hectare landbouwgrond en er komen elke maand honderden nieuwe leden én kapitaal bij. Uiteindelijk wil Land van Ons 15 procent van de Nederlandse landbouwgrond biologisch en natuurinclusief bewerken. Dat is 300.000 hectare. Als dit percentage behaald wordt, vormt de landbouw geen bedreiging meer, maar levert het juist een bijdrage aan de biodiversiteit.