Jan: “Werk dat je normaal eigenlijk niet te zien krijgt, maar wel een plek verdient”

Om kunstenaars die normaal in gescheiden werelden opereren samen te brengen bedacht kunstenaar Jan Hoek van Stichting Captain Hoek het Outsiderwear Festival. Hierbij worden talentvolle outsider kunstenaars (met bijvoorbeeld een verstandelijke handicap, een psychische aandoening of een daklozenachtergrond) gekoppeld aan opkomende en succesvolle ontwerpers uit het hele land. Tijdens verschillende activiteiten wordt de ‘verborgen’ kunst, allemaal met betrekking tot kleding of streetwear, aan het publiek getoond. Jan en outsider kunstenaar Bruin vertellen vol trots over dit door het BankGiro Loterij Fonds gesteunde initiatief.

Outsider kunstenaar Bruin als drijfveer

Jarenlang was Jan Hoek (kunstenaar en fotograaf) de oppas van Bruin Parry, toen nog een peuter. Ze waren altijd samen aan het knutselen en dingen aan het maken. Bruin, ondertussen 19 jaar, ontwikkelt zich tot een outsider kunstenaar.

Jan: “Op dat moment was ik het oppassen wel ontgroeid, maar Bruin absoluut niet. Dus ben ik samen met hem en zijn ouders rond de tafel gaan zitten en hebben we besloten dat het tijd was voor een volgende stap.”

Hiermee veranderde het oppassen in de avonduren, in Bruin die overdag bij Jan in de studio aan het werk ging. Soms om met zijn eigen werk aan de slag te gaan en andere keren om aan projecten van Jan te werken. “Elke keer als Bruin meedeed aan een shoot gaf dat zo’n mooie dynamiek. Ik merkte dat het mij, en alle anderen met wie ik werkte, ook heel erg inspireerde,” vertelt Jan.

Daarnaast bezocht Jan hem ook in een dagbestedingsatelier van Cordaan. “In dit atelier ontmoette ik allemaal kunstenaars zoals Bruin, die fantastisch werk maakten. Werk dat je normaal eigenlijk niet te zien krijgt, maar wel een plek verdient.”

Het samensmelten van twee werelden

Het concept van een kledinglijn ontstond en ondertussen zijn er twaalf projecten met acht verschillende ‘outsider art werkplekken’ gaande. Waarvan de resultaten vanaf 8 juli 2021 in De Melkweg op het Outsiderwear Festival worden getoond. Daarna zijn de producten op verschillende locaties te zien, waaronder Outsider Art Galerie, Outsiderland (in Sexyland World), Museum van de Geest, Patta Store, Vriend van Bavink en Zeedijk60.

Dit door het BankGiro Loterij Fonds gesteunde initiatief wordt samen met Stichting M-ODE, een duurzaam modeplatform, georganiseerd. “Hiermee willen we ervoor zorgen dat dit soort samenwerkingen in de modebranche normaliseren en continueren, en er hopelijk een permanente impact wordt gemaakt.”

Een van deze initiatieven is het merk Bonne Suits, van een succesvolle jonge ontwerper, die gekleurde pakken maakt. Deze worden nu door outsider kunstenaars als canvas gebruikt om te beschilderen. “Elk pak is uniek en vertegenwoordigt de wereld van een specifieke kunstenaar.”

Jan: “Je ziet dat eigenlijk alle samenwerkingen floreren en in de dagbestedingsateliers allemaal kunstenaars er enorm van opknappen.”

Bruin: “Alles wat ik leuk vind doe ik nu. Tekenen, suits maken en portretten van mezelf. Altijd met verf en op hele grote doeken. Super vet!”

Een ander succesvolle samenwerkingsvorm is die tussen Vincent van der Waal (grafisch ontwerper en creatief directeur) van Patta en outsider kunstenaar Desmond Tjon-a-Koi. “Je ziet Desmond, die normaal eigenlijk een beetje in zichzelf gekeerd is, in het samenzijn van Patta echt helemaal ontdooien.”

Ook sieradenmaker Benedikt Fischer en outsider schilder Rudy de Gruyl lijken elkaar gevonden te hebben. Hun gemeenschappelijke persoonlijkheden en interesses, worden weerspiegeld in hun werk. “Er zijn veel overeenkomsten in kleurgebruik. En Benedikt heeft houten amuletten gemaakt, waarvan Rudy de vormen heeft bedacht en beschilderd.”

Jan: “Ik ben trots dat al dit talent nu zichtbaar is in de wereld buiten de outsider art, waar iedereen ervan kan genieten. Maar niet alleen ik, ook zie je hoe trots en blij de kunstenaars er zelf mee zijn.”

Bruin: “In de studio en het atelier samenwerken is heel vet!”

Een duurzaam concept

De eerste partij die geloofde in de groeimogelijkheden en kracht van de samenwerkingsduo’s was Stichting DOEN. Dat gaf Jan, die daarvoor niet gewend was om grootschalige projecten op te zetten, een heel goed gevoel. Hij vertelt: “Vaak zie je de mensen achter een fonds niet, maar zie je de formulieren met subsidie-eisen. Maar DOEN kreeg gelijk een gezicht. Dat heb ik écht als een enorme steun ervaren, waardoor het hele proces van het aanvragen een fijner, menselijker en minder eng proces werd.”

Om de wereld nog kleurrijker, mooier en levendiger te maken wil Jan aan iedereen meegeven open te staan voor mensen die anders zijn. “Zie het niet als een beperking, maar als een kans. Je zult ervaren dat ze juist heel erg onbeperkt denken of een onbegrensde fantasie hebben en daarmee juist heel veel kunnen bijdragen.”

De kick-off van het Outsiderwear Festival staat vooralsnog gepland op 8 juli 2021, onder voorwaarde dat de coronamaatregelen geen roet in het eten gooien en de kunstenaars genoeg tijd hebben gehad om elkaar echt goed te leren kennen en iets moois te creëren. Dat gaat voor outsider kunstenaars gemakkelijker op locatie dan online.