‘Verbeter de wereld, begin een bedrijf.’ De titel van het boek van Willemijn Verloop en Mark Hillen vat in één zin samen wat de kracht van sociaal ondernemen is. In 2012 richten zij het platform Social Enterprise NL op, dat zich inzet voor de belangen van sociale ondernemingen in Nederland. Dit zijn ondernemingen waar geld verdienen niet het hoofddoel is, maar een middel om een maatschappelijke doel te realiseren. Anno 2024 leiden Stefan Panhuijsen en Leonie Bank dit platform. Stichting DOEN is als founding partner vanaf de oprichting betrokken. Stefan en Leonie blikken terug op de ontwikkeling die het platform sindsdien heeft doorgemaakt en kijken vooruit.
Impact staat voorop
Het netwerk van 450 leden vormt de basis van het platform. Dit zijn sociale ondernemingen die minstens een jaar draaien en werken aan hun maatschappelijke missie door het aanbieden van een product of dienst. Of het nu de productie van duurzaam beddengoed is (Yumeko) of het versterken van de lokale gemeenschap en economie in Rotterdam-West (Het Wijkpaleis), impact maken staat bij al deze ondernemingen voorop. Deze gedreven ondernemers lopen als koplopers voorop, op weg naar een nieuwe economie. Ze nemen andere bedrijven, consumenten en de overheid mee. Naar een economie zonder afval, zonder armoede en zonder uitsluiting.
Stefan: “In de beginjaren was het begrip ‘sociaal ondernemen’ nog grotendeels onbekend. Dat is inmiddels wel anders. Steeds meer ondernemers zetten de maatschappelijke impact van hun bedrijf voorop. Samen met deze bedrijven hopen we een radicale systeemverbetering in Nederland te realiseren. De vier grootste gemeenten; Den Haag, Utrecht, Rotterdam en Amsterdam, maken actief beleid op sociaal ondernemen. Er zijn meer sociale impact investeerders bijgekomen en ook in onderwijs en onderzoek is er steeds meer aandacht voor sociaal ondernemerschap. Toch ondervinden veel ondernemers nog weerstand, omdat de maatschappij niet is ingericht op een andere manier van werken.”
Koplopers aan tafel
Een positieve bijdrage leveren aan de wereld, anderen inspireren en laten zien dat het anders kan. Het is geen makkelijke taak die je als bedijf op je neemt. Wetten en regels zijn gebaseerd op de huidige norm en kennen geen uitzonderingen. Dat maakt het moeilijk om anders te werken, zelfs wanneer dit de maatschappij ten goede komt. Social Enterprise NL stimuleert dat ondernemers hun impact in kaart brengen en biedt hiervoor tools en programma’s. Ze maakt zich hard voor een aparte juridische status; een ‘maatschappelijke BV’ voor sociale ondernemingen en lobbyt dat deze koplopers, naast de gevestigde orde, een plek aan tafel krijgen. Zodat beleid en wet- en regelgeving niet enkel gebaseerd wordt op dat wat al is, maar ruimte geeft voor dat wat zou kunnen.
Leonie: “Als nationaal platform kijken we naar het hele ecosysteem en bepalen we waar wij zo goed mogelijk kunnen helpen. We zijn trots dat we in 2023 het Social Enterprise World Forum (SEWF) naar Amsterdam wisten te halen. En we werken met ons All-inprogramma aan gelijke kansen voor ondernemers met een migratieachtergrond en betrekken de leden van het eerste uur als ‘Baanbrekers’ bij de lobby. Social Enterprise NL heeft een aanjaagfunctie, dat is belangrijk omdat we alles en iedereen nodig hebben om naar die nieuwe economie te komen.”
Struikelblokken en succesverhalen
Het systeem verander je niet alleen. Op zoek naar nieuwe inzichten en inspirerende verhalen spreken Stefan Panhuijsen en Willemijn Verloop met ondernemers die het radicaal beter willen doen. Het resultaat beluister je in de podcastserie Systeem op de schop, waarin je meegenomen wordt in de ervaring, struikelblokken en doorbraken van bedrijven als Fairphone, De Vegetarische Slager en De Correspondent.
Stefan: “De steun van geeft ons de mogelijkheid om echt te focussen op activiteiten gericht op beleidsbeïnvloeding en systeemverandering. Hier staan niet gelijk andere inkomsten tegenover. Daarnaast geeft het ons de kans om nieuwe projecten op te zetten die later op eigen benen kunnen staan. Zo werken we aan een nieuwe economie waar radicale verbetering geen uitzondering is, maar de norm.”
Stichting DOEN steunt Social Enterprise NL met dank aan de deelnemers van de Postcode Loterij.
