Stichting DOEN ondersteunt pioniers die een ondernemende aanpak gebruiken om met oplossingen te komen voor een betere wereld. Lees het verhaal van Siemen Cox, initiatiefnemer en mede-partner van Rotterzwam, een circulaire onderneming die oesterzwammen op koffiedik kweekt.
Econoom met een droom
Ik ben opgeleid als econoom. Tijdens mijn studie Management, Economie en Recht en ook al op de middelbare school lag de focus op de oude economie, op handel. Een crash course op Youtube, van Chris Martenson, zette mij aan het denken. Onze economie functioneert alleen als deze groeit, en voor deze groei is onze economie afhankelijk van eindige energiebronnen. Chris Martenson had het vervolgens over de drie E’s: Economy, Energy en Environment. Hij raakte mij als econoom meer dan een Greenpeace of Wereld Natuur Fonds ooit deden. De manier waarop ons geldsysteem werkt, hoe dit op schulden is gebaseerd, dan lopen we vroeg of laat tegen een muur op. Ik wilde iets doen!
Zwembad vol blauwe ambities
Ik reed een keer langs Tropicana en dacht toen: Hier moeten wij iets gaan doen met lokale voedsel productie. Gelijk daarop contacte ik het aanspreekpunt van de eigenaar via Linkedin. Binnen een maand na ons eerste contact kregen we de sleutels van Tropicana, een leegstaand Rotterdams zwemparadijs. Een fotogeniek pand gevuld met herinneringen uit de stad, dan weet je dat je aandacht krijgt. Zeker als de politie vervolgens langs komt opzoek naar illegale paddo’s en in plaats daarvan een legale oesterzwammenkwekerij aantreft. Toen was het hek van de dam. Hart van Nederland, Knevel en Van den Brink, BNR Nieuwsradio. We stonden zelfs in de internationale Nationale Geographic. Iedereen wilde van ons weten.
Dankzij al deze aandacht konden we in het pand een blauwe economie opzetten en is vervolgens ook ons initiatief BlueCity ontstaan, een speeltuin voor circulaire bedrijven. De ondernemers die hier nu zit werkt volgens de ‘blauwe gedachte’. Zo hebben we een imker waarvan de bijenwas bij een meubelmaker terecht komt, een bierbrouwer die een Spirulina kweker letterlijk helpt groeien en vind je in de kelder wormen die het GFT-aanval opsnoepen. We proberen ondernemers zoveel mogelijk te laten aansluiten op elkaars reststromen.
Zwambassadeurs helpen rotterzwam uit de brand
Er brak een periode aan waarin het supergoed ging. We waren het enige bedrijf in het land dat op deze schaal en structureel zelf substraat uit koffiedik maakte en de vraag naar onze oesterzwammen product was zo groot dat we dachten aan opschalen. Op vakantie las ik via mijn zwager (tevens collega) ineens in de familie-app over een brand in Tropicana. Ik ben gaan kijken en heb toen meteen met mijn kompaan Mark (Slegers) gebeld: dit is niet goed! De ene dag denk je nog aan opschalen, de volgende twijfel je over je voortbestaan. Dat was echt een donkere periode. Onze trouwe achterban, de ‘zwambassadeurs’, hebben ons er toen doorheen getrokken. Ze stonden voor ons klaar en hebben €22.000 bij elkaar gebracht. Dat was super waardevol, daar krijg je kippenvel van.
De dromer blijft dromen
Dankzij Stichting DOEN kregen we een financiering die we als duurzaam en sociaal ondernemer elders niet zomaar konden krijgen. Tijdens gesprekken met investeerders bleek dat zij constant nog dachten binnen de kaders van de oude economie, terwijl wij juist naar een nieuwe, circulaire economie toe willen. Dankzij het vertrouwen van DOEN konden wij processen verbeteren en opschalen. Zo kunnen we nu werken aan ons ideaal: Decentrale verwerking van koffiedik tot paddenstoelen, in een kwekerij in elke Nederlandse stad. Te beginnen met 15 kwekerijen in het land die elk jaar 6 a 7 ton koffiedik omzetten in paddenstoeltjes, lokale werkgelegenheid creëren, lokaal voedsel produceren en afvalstromen verwerken. Zonder alle extra vervoerskilometers. Hier blijven we zelf natuurlijk ook mee bezig.
Kippenvelmomenten
In mijn dagelijkse werk ben ik constant op zoek naar momenten waar ik kippenvel van krijg. Dat zie ik als een signaal van hogerhand dat ik iets doe waar ik echt enthousiast van wordt. Zoals een kamer binnenlopen die volhangt met zelfgekweekte oesterzwammen of eerste klanten die enthousiast reageren op je product. Nu zijn er mensen die vanuit alle delen van de wereld naar ons toe komen om te leren hoe ze in hun eigen stad op deze manier oesterzwammen kunnen kweken. Je ziet het concept groeien. Niet als een olievlek, maar als paddenstoelen die uit de grond schieten. Het concept heeft al zoveel teweeg gebracht, dat is ontzettend inspirerend.
Op dit moment kijken we met o.a. de Universiteit Wageningen en verschillende boeren of ons uitgewerkt substraat weer kan worden gebruikt om het organisch stof gehalte van de landbouwbodems te verhogen land vruchtbaarder te maken. Als dit lukt komen we hopelijk op het punt dat koffiedik niet langer de status van afval heeft. Dan kunnen wij echt op grote schaal koffiedik redden van de vuilverbranding. Want kijkend naar de toenemende grondstoffen schaarste, is verbranden van koffiedik de domste verwerking die er is. Als we dit veranderen hebben we niet zomaar iets bereikt, dan hebben we een systeem verandert. Dat noem ik pas echt een kippenvelmoment!
Auteurs: Indra Heerkens en Thijs Looijenga
Om uitputting van de aarde en klimaatverandering tegen te gaan zijn ingrijpende veranderingen noodzakelijk. Wat we nodig hebben is een herstellende en circulaire economie die rekening houdt met de draagkracht van de aarde en met de basisbehoeften van alle mensen. DOEN steunt de pioniers van Rotterzwam omdat zij geloven in een circulaire economie en deze elk dag een stapje dichterbij brengen. www.rotterzwam.nl
Meer weten? Lees dan meer over ons programma ‘Circulair Ondernemen’.
