Impactcase: Wintertuin Curaçao

De geschiedenis is van iedereen

Stichting Wintertuin Curaçao gebruikt de verbeeldingskracht van kunst om mensen op het eiland met elkaar te verbinden. Zij zien dat de geschiedenis van Curaçao vaak wordt verteld aan de hand van grote verhalen over dekolonisatie en de haat-liefderelatie met Nederland, maar is dat echt de identiteit van het eiland? Met de interactieve tentoonstelling ‘De geschiedenis van Curaçao in 100 objecten’ vertelt de stichting de alledaagse verhalen uit het verleden van het eiland, samengesteld voor en door de eigen gemeenschap.

De eigen identiteit
De discussie over de Curaçaose identiteit wordt in 2020 flink aangewakkerd. Het is dan precies tien jaar geleden dat Curaçao een autonome status kreeg, maar door de coronacrisis heerst er allesbehalve een jubelstemming. Problemen als armoede, ongelijkheid, werkloosheid, segregatie en sociale isolatie nemen toe en leiden tot versnippering. Iets wat wordt geïllustreerd door de vele politieke partijen die elk met een andere boodschap meedoen aan de verkiezingen. De cruciale vraag die leeft in het land: hoe nu verder?

Het eigen verhaal
In de zoektocht naar de verhalen die de identiteit van Curaçao vormen, blijkt dat deze veelal gaan over grote onderwerpen als het koloniale verleden of de relatie met Nederland. Vaak zijn ze geschreven door overheersers en machtige mensen, zelden worden ze verteld door het volk. De inwoners van Curaçao zijn dan ook niet gewend om zelf bij te dragen aan een kunstproject. Ze bezoeken een tentoonstelling, kijken om zich heen en trekken weer huiswaarts. Nu hebben zij voor het eerst de kans om zelf te bepalen op welke manieren het verleden de identiteit van Curaçao heeft vormgegeven.

Cultureel erfgoed samenstellen
Voor de interactieve tentoonstelling werkt Wintertuin Curaçao samen met NAAM (National Archaeological Anthropological Memory Management). Deze samenwerkingspartner helpt bij het behouden en identificeren van Curaçaos cultureel erfgoed – zowel materieel als immaterieel. In zes workshops met ieder een eigen thema, nodigt Wintertuin Curaçao mensen uit om een object mee te brengen. Dit kan van alles zijn. Van een pop die werd gegeven aan vrouwen die geen kinderen konden krijgen tot een beeldje gemaakt door iemands vader. Uiteindelijk zijn het de mensen zelf die bepalen vanuit welke objecten de geschiedenis verteld mag worden en bewaard moet blijven. Deze verhalen vormen de basis voor de tentoonstelling.

Strijd tegen stereotypes
Verbeelding speelt een grote rol in de tentoonstelling. Emoties en het gevoel achter de verhalen zijn vastgelegd met foto’s en ingesproken verhalen. De initiatiefnemers houden de expositie in het Curaçaos Museum. Een museum dat door de bevolking wordt gezien als een plek voor de elite, maar dankzij de tentoonstelling nu ook een plek voor de gemeenschap is. Ook tijdens de Eindhovense Dutch Design Week biedt Wintertuin Curaçao bezoekers met de interactieve tentoonstelling een nieuwe blik op de gezamenlijke geschiedenis tussen Nederland en Curaçao.

Transities van DOEN
De tentoonstelling ‘De geschiedenis van Curaçao in 100 objecten’ is een bijzonder inclusief project. Het bereikt namelijk mensen die normaal niet zo snel meedoen aan een creatief project. Zij krijgen de kans om op een actieve manier bij te dragen aan de historie. Het laat zien hoe kunst en cultuur bijdragen aan een inclusieve samenleving en onze kijk op het heden of het verleden voorgoed kunnen veranderen. Hiermee sluit het naadloos aan bij de ambities van het programma Vier de kunst van verandering, opgezet door het VriendenLoterij Fonds.

Toekomst is online
De werkwijze van Wintertuin Curaçao laat anderen zien dat er alternatieve manieren zijn van een expositie tonen en bovenal ontwikkelen. In de toekomst zouden de initiatiefnemers de ontwikkelde methode ook graag op andere plekken toepassen. Dit kan wat hen betreft op het niveau van een land of stad. De rol van Wintertuin Curaçao kan hierbij de bewaker van het proces zijn. Een andere wens is om de tentoonstelling nog toegankelijker te maken door het gehele kunstproject online beschikbaar te stellen. Ook willen de initiatiefnemers nieuwe generaties bij het project betrekken door het samenstellen van een podcast waarin kinderen vertellen hoe zij naar de collectie kijken. Daarmee is de cirkel rond en werkt het project symbolisch vanuit de geschiedenis naar de toekomst van Curaçao.

Deze case is gemaakt in samenwerking met Avance Impact.