Het Bouwdepot: "Jongeren hebben gelijke behandeling én gelijke kansen nodig"

Nieuwsoverzicht

“We waren net in februari van start toen niet veel later de coronacrisis begon”, aldus ontwerpster Manon van Hoeckel. Ze is een van de initiatiefneemsters van Het Bouwdepot, een pilot waarin thuisloze jongeren een jaar lang een vast maandelijks inkomen ontvangen om zelf te bouwen aan hun toekomst. Manon: “Juist deze crisis maakt hun problematiek extra zichtbaar. Want stel je voor dat je in deze tijd geen thuis, geldzorgen en geen familie en vrienden om op terug te vallen hebt.” Precies drie zaken waar Het Bouwdepot deze jongeren bij ondersteunt.

Tussen wal en schip
Manon zit in haar woonkamer in Rotterdam. Op de muur achter haar hangt de poster van In Limbo Embassy, een vorig project in de vorm van een mobiele ambassade voor mensen die zich in limbo bevinden: vluchtelingen die hier niet mogen blijven, maar ook niet terug kunnen naar hun land van herkomst. Nu werkt ze met een andere groep in een kwetsbare positie; thuisloze jongeren tussen de 18 en 21 jaar. Zij staan er vaak alleen voor en kampen doorgaans met verschillende problemen tegelijk. Vaak zijn hun ouders buiten beeld en kunnen ze ook niet terugvallen op jeugdzorg omdat ze voor de wet al ‘volwassen’ zijn. Daardoor vallen zij tussen wal en schip. Schrijnend is dat deze groep de afgelopen tien jaar tijd verdrievoudigde naar 12.500 jongeren.

Conversatiestarters in het WaardeCafé

Het Bouwdepot
In 2019 ontwikkelde Manon samen met Stichting Zwerfjongeren Nederland (SZN) het WaardeCafé; een cafésetting waarbij bezoekers ervaren hoe het is om met heel weinig middelen rond te komen. Het is de ideale plek om ideeën en structurele oplossingen te ontwikkelen vanuit de wensen en behoeften van de jongeren zelf. Hieruit ontstond als logisch vervolg Het Bouwdepot. Via verschillende ‘bouwstenen’ kunnen jongeren zelf volgens eigen wensen en inzichten aan hun toekomst bouwen. Manon: “Het Bouwdepot gelooft dat deze jongeren behalve een gelijke behandeling vooral gelijke kansen nodig hebben. Zodat ook zij zich kunnen richten op een studie, een (bij)baan of eigen woonruimte. Net als hun leeftijdsgenoten.” Momenteel draait een pilot van Het Bouwdepot met vijf jongeren, uit de steden Rotterdam, Eindhoven en Den Haag. Ze komen allen uit een onveilige thuissituatie en zijn hierdoor op straat, in de crisisopvang of op de bank van iemand anders beland.

Manon van Hoeckel in gesprek met de jongeren

Kansen voor Het Bouwdepot door crises
Met de inzichten van deze pilot hoopt Het Bouwdepot een aanpak te ontwikkelen waarmee ze ook de andere 12.500 thuisloze jongeren en de gemeenten kan ondersteunen. Door met ‘Het Bouwdepot om tafel’ langs te gaan bij verschillende gemeenten om kennis en inzichten uit het project te delen (een soort mobiel Waardecafé). Zodat uiteindelijk meer gemeenten bouwdepots voor deze groep jongeren vrijmaken.

De coronacrisis gooide echter roet in het eten en voorlopig delen zij de bevindingen voornamelijk online via podcasts, met inmiddels 300 (!) vaste luisteraars uit het werkveld. Het is voor beleidsmakers, maar ook voor de jongeren en begeleiders een unieke manier om inzichten te delen. De coronacrisis zorgde ook voor een onverwacht positieve uitwerking. Paul Blokhuis, staatsecretaris Volksgezondheid, maakte in april 200 miljoen extra vrij om dak- en thuisloosheid aan te pakken, omdat deze groep het nu extra zwaar heeft. Vanaf juli 2020 kunnen er vijf extra jongeren deelnemen aan de pilot van het Bouwdepot

Manon: "Ik ben er trots op dat we direct na onze start al succes boeken en vooruitstrevende fondsen, zoals Stichting DOEN zover hebben gekregen te experimenteren met een inkomen voor deze jongeren in de vorm van een gift. Daarnaast is het voor ons belangrijk, crisis of niet, dat partijen zoals het BankGiro Loterij Fonds hun nek durven uit te steken om te experimenteren met onconventionele oplossingen voor moeilijke vraagstukken. Waarbij ontwerpers de ruimte krijgen om complexe problemen te visualiseren en tools ontwikkelen om mensen te betrekken en te raken."

Als alles goed gaat dan weet Manon al hoe het vervolg van het project eruit emoet gaan zien. “Idealiter gaan we meer jongeren in meer gemeenten helpen met een Bouwdepot en ontwikkelen we samen met SZN, gemeenten en zorginstellingen een aanpak waarin de jongeren echt centraal staan. Want de belangrijkste les die ik tot nu toe heb geleerd is dat je bij deze doelgroep in kwetsbare positie echt moet inleven. Denk niet meteen ‘ik ga je helpen’, maar vraag eerst ‘hoe kan ik je helpen’ of ‘wat heb je nodig’.”


Vanuit het programma Sociaal Ondernemen en Inclusie steunt Stichting DOEN voorlopers die zetten zich in voor economische en maatschappelijke participatie van kwetsbare groepen mensen in de samenleving.

Het BankGiro Loterij Fonds steunt kunst- en cultuurinitiatieven die midden in de maatschappij staan en onze wereld kritisch bevragen. Initiatieven die samen met mensen uit alle lagen van de samenleving nieuwe perspectieven ontwikkelen en uitnodigen om de maatschappij op een andere manier vorm te geven. Het BankGiro Loterij Fonds is onderdeel van Stichting DOEN, het fonds van de Goede Doelen Loterijen.

Headerfoto: Hannah van Luttervelt interviewt één van de jongeren voor de podcast (Foto: Femke Reijerman)