Deirdre: "We zijn een museum dat zich dagelijks laat inspireren door zijn omgeving"

Deirdre Carasso is directeur van het Stedelijk Museum Schiedam, dat onder haar hoede een stadsmuseum werd voor, door en van mensen. Een museum dat zich niets aantrekt van wat wel en niet hoort in een museum. Het BankGiro Loterij Fonds steunt het project ‘Mijn Schiedam’ dat ruimte geeft aan verhalen en creativiteit van Schiedammers en hen bij elkaar brengt. Deirdre vertelt ons over de filosofie van het museum en hun werk in deze bijzondere tijd.

In 1899 wordt het Stedelijk Museum Schiedam opgericht en in de jaren ’50 gaat het museum zich richten op ‘thans leevende kunstenaars’. Dat is tot en met vandaag een van de pijlers: kunst van nu. Sinds 2016 is dat verbreed. Ze kijken niet alleen naar thans levende kunstenaars, ook naar thans levende mensen. “We zijn een museum voor, door en van mensen. Dat zie je in de programmering. We maken tentoonstellingen over onderwerpen die mensen bezighouden. Denk aan suiker, familie en modest fashion; onderwerpen die je niet vaak in een museum ziet. En we ontwikkelen onze programma’s vaak samen met mensen uit de stad. We zijn een museum dat zich elke dag door zijn omgeving laat inspireren, zich niet zo conformeert aan wat wel en niet hoort in een museum en alles met een glimlach doet”, vertelt Deirdre.

Voor, door en van mensen
Deirdre solliciteerde voor de functie van museumdirecteur omdat ze gelooft dat een stad als Schiedam een museum nodig heeft om mensen bij elkaar te kunnen brengen via kunst en verhalen. “En er was nog veel te doen in het museum. Ik ben een bouwer. De opdracht was: zorg ervoor dat het museum weer relevant wordt voor de stad. En dat er meer bezoekers komen.” En dat is gelukt: Het aantal bezoekers is de afgelopen jaren verdubbeld en Schiedammers zijn weer trots op het museum.

“Het museum is nu een plek met voor iedereen iets. De mensen die het museum vóór mijn komst bezochten, de doorgewinterde kunstliefhebbers, komen er nog steeds. Maar nu samen met een nieuw publiek. In de kerstvakantie bijvoorbeeld kwamen die kunstliefhebbers voor een verzameling twintigste-eeuwse collages of de beelden van Jan Eric Visser, maar er waren ook families voor een knotsgekke modelspoorbaan, Schiedammers voor de tekeningen van Rien Poortvliet en een jong en divers publiek voor Modest Fashion, een internationale tentoonstelling met bedekkende mode en kunst. Op het plein konden mensen een kerstbal met boodschap voor een dierbare hangen in een grote herinnerboom. Iedereen liep met een big smile rond, ik ook.”

Natuurlijk bereikt het museum niet iedereen. Maar zoals Deirdre zegt: “We doen ons stinkende best. Het belangrijkste is dat mensen zich gezien en veilig voelen in het museum en dat ze zich er in herkennen. Alleen dan stellen ze zich open voor nieuwe ideeën.”

Mijn Schiedam
“Het BankGiro Loterij Fonds steunt drie jaar lang ons programma met de Schiedammers, genaamd Mijn Schiedam. Wat we daarin doen is onze grote inspiratiebron. En dat werd door het publiek bekroond op het moment dat we de BankGiro Loterij Museumprijs wonnen, als het publieksvriendelijkste museum van Nederland. Die prijs heeft ons op de kaart gezet. Maar het proces gaat door, Mijn Schiedam draagt elke dag bij aan de transformatie van het museum.”

Troost in tijden van corona
De zorgen van het museum zijn gelukkig overzichtelijk en dus vroegen ze zich meteen af: wat kunnen we doen voor de stad? “Ik had de directeur van een lokaal fonds aan de lijn en ter afsluiting zei hij: als je nog een kunstenaar weet die je nu wil steunen, dan hoor ik het graag. Dat vormde de trigger voor het project Troostkunst uit Schiedam. Ruim vijftig lokale kunstenaars deden eraan mee. Ze stuurden een foto van een kunstwerk rondom het thema Troost op, waar wij affiches van maakten. Mensen konden die gratis bestellen en hingen ze massaal achter hun raam. In de stad zag je de posters ook op grote billboards en bij een bouwterrein. Ook maakten we ansichtkaarten, die je kan bestellen en die we cadeau deden aan alle medewerkers en vrijwilligers van zorginstellingen in de buurt. Zo steunden we alle kunstenaars financieel én gaven we mensen een moment van troost.” Op 1 juni heropende het museum met een tentoonstelling waar de échte troostkunstwerken te zien zijn. Je kunt er nog tot en met 4 oktober naartoe.

“Ook gaven we Margi Geerlinks opdracht de eerste maanden in Schiedam te fotograferen. Medewerkers van het museum tekenden de verhalen op van mensen op de foto’s, van vuilnisman tot begrafenisbegeleider. Zij maakte eerder foto’s van de moeder van Hugo Borst. Een selectie daarvan lieten we in het museum zien. De ontroerende foto’s zijn nu te zien in het museum onder de titel Achter de stilte van corona, ook nog te zien tot en met 4 oktober.”

Blijven pionieren
“De koers die we hebben ingezet klopt, ook nu. En die bouwen we de komende jaren onder andere uit met een programma met kunstuitingen die door musea vaak nog niet als ‘kunst’ worden gezien.” Daar heeft het museum rijkssubsidie voor aangevraagd. Op Prinsjesdag horen ze of het definitief is. “En we gaan het museumgebouw renoveren, en - met steun van de BankGiro Loterij - een presentatie maken van de stadsgeschiedenis en het plein voor het museum met een kunstenaar tot een ontmoetingsplek omtoveren.”

"Uiteindelijk doen we het allemaal samen", wil Deirdre nog meegeven. “Dat klinkt een beetje alsof ik een politicus ben, maar het is echt zo. Uiteindelijk gaat het gewoon om jou en mij. Dingen zijn klein - jij en ik. Tegelijkertijd moet je groot denken om ergens te komen - de wereld en het museum.”